'ตะโขง' เจ้าเข้ปากยาวใกล้สูญพันธุ์ อาจเหลือไม่ถึงพันตัว!

“ตะโขง” (Gharial) เป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่ชนิดหนึ่งที่มีลักษณะคล้ายกับจระเข้ ปัจจุบันสัตว์ในวงศ์ตะโขง (Gavialidae) เหลืออยู่เพียง 2 ชนิดเท่านั้น

คือ “ตะโขงอินเดีย” หรือ “ตะโขงแท้” (Gavialis gangeticus) และ “ตะโขงมลายู” หรือ “ตะโขงเทียม” (Tomistoma schlegelii)

โดยทั่วไปแล้ว ตะโขงจะมีลักษณะคล้ายกับจระเข้ ซึ่งสิ่งที่พวกมันแตกต่างจากจระเข้ก็คือ ปากเรียวเล็กยาวออกมาอย่างเห็นได้ชัด

อีกทั้งเมื่อไม่ได้อ้าปาก ก็ยังสามารถเห็นฟันในส่วนด้านหน้าของปากได้อย่างชัดเจนอยู่ดี ทั้งนี้ตะโขงทั้งสองชนิดนั้นก็มีขนาดตัว และลักษณะที่แตกต่างกันอีกด้วย

“ตะโขงอินเดีย” มีขนาดที่ที่ยาวได้ถึง 6.5 เมตร ซึ่งมีจุดสังเกตคือ ตุ่มที่ปลายปากของตัวผู้ ที่จะบวมขึ้นเมื่อโตเต็มที่ และจะใหญ่ขึ้นเรื่อยตามอายุอีกด้วย โดยพวกมันมักจะพบได้ตามแหล่งน้ำขนาดใหญ่ในประเทศอินเดีย (India)

“ตะโขงมลายู” มีขนาดตัวที่เล็กกว่าตะโขงอินเดีย ขนาดตัวยาวที่สุดเพียง 4.5 เมตรเท่านั้น มีปากยาวปลายปากเล็ก แต่ไม่มีตุ่มที่ปลายปาก

อีกทั้งมันยังมีลายแถบสีเข้มบริเวณหาง และลำตัวอีกด้วย พวกมันสามารถพบได้ตามแหล่งน้ำในคาบสมุทรมลายู และภาคใต้ของประเทศไทยด้วย โดยมักจะอาศัยอยู่ในน้ำกร่อยตามปากแม่น้ำที่เชื่อมต่อกับทะเล หรือตามป่าชายเลน

ถึงแม้ว่ามันจะมีขนาดตัวที่ใหญ่ราวกับจระเข้ ทำให้ดูน่ากลัว แต่ด้วยการที่มันมีปากที่เล็ก จึงทำให้สามารถกินได้แค่ปลา และสัตว์ขนาดเล็กเท่านั้นเอง

จากลักษณะที่คล้ายกับจระเข้ และขนาดตัวที่ใหญ่ จึงมักจะถูกมองว่าเป็นสัตว์ที่อันตราย แต่จริง ๆ แล้วมีโอกาสที่มันจะโจมตีมนุษย์น้อยมาก ๆ อีกด้วย

ตะโขงเป็นสัตว์ชนิดหนึ่งที่อยู่ในประเทศไทยมานาน จนมีคำเรียกที่มักจะได้ยินว่า “ไอ้เข้ ไอ้โขง” แต่ปัจจุบันตะโขงทั้ง 2 ชนิดเป็นสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์

โดยเฉพาะตะโขงอินเดียที่เคยมีกระจายพันธุ์อยู่มากมายกว่า 20,000 ตัว แต่ปัจจุบันเหลือไม่ถึง 1,000 ตัวเท่านั้น จนปัจจุบันอยู่ในสถานะเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์แล้วอีกด้วย

แต่ในทางกลับกันประชากรของตะโขงมลายูเริ่มดีขึ้น หลังจากที่ฟาร์มจระเข้ได้เพาะพันธุ์พวกมันสำเร็จ ถึงอย่างไรก็ตาม แม้จะมีการเพาะพันธุ์ช่วยเพิ่มจำนวนของพวกมันก็ตาม แต่เจ้าตะโขงมลายู ก็ยังคงอยู่ในสถานะสัตว์ที่เกือบอยู่ในข่ายใกล้การสูญพันธุ์